Lavov (укр. Львів) grad sa posebnom atmosferom, kojim su kraljevi vladali više od 500 godina. To je grad kafe, grad hiljade lavova, grad džeza, kiše, čokolade, piva, terasa i strastvenog tanga.
Sve ove male životne radosti prerasle su u tradiciju svakog stanovnika Lavova.
Srce grada je trg Rinok, gde se nalazi gradska kuća visine 65 metara.
Turistička statistika Lavova
91,7% stranih turista predložili bi svojim prijateljima da posete Lavov
67% je srednja popunjenost hotela u Lavovu
4,3 je indeks zadovoljenja turističkim uslugama (masimalna ocena 5)
Lavov je 2020. posetilo 750 hiljada gostiju, što je 70% manje u odnosu na 2019.
Glavna turistička tržišta postali su Ukrajina, Poljska, Turska, Nemačka, SAD, Belorusija, Rusija, Velika Britanija, Izrael i Francuska, dok je najviše inostranih turista došlo iz Poljske, SAD, Italije, Velike Britanije, Nemačke, Belorusije, Švedske, Litvanije, Holandije i Češke.
70,07% stranaca boravilo je u Lavovu 2-3 dana, 22% 4-7 dana i 7,93% boravilo je 8-14 dana.
Lavov na UNESCO listi svetske baštine
Lepota i istorija grada fascinira turiste iz celog sveta, a od 1998. godine, Lavov je uvršten na UNESCO listu svetske baštine, zbog svog urbanog okruženja i arhitekture, kao primer kombinovanja arhitektonske i umetničke tradicije Istočne Evrope i tradicija Italije i Nemačke.
Teritorija ansambla istorijskog centra grada sastoji se od 120 hektara starog i srednjovekovnog dela grada i teritorije katedrale Sv.Đorđa (Sv.Jura) na brdu Svetog Đorđa. Tampon zona Ansambla istorijskog centra definisana je granicama istorijskog prostora i iznosi oko 3000 hektara.
Lavov ima najveći broj istorijskih i arhitektonski spomenika u Ukrajini - 2500. To je zbog dugoročnog razvoja ovog područja, relativno visokog ekonomskog razvoja i značajne gustine naseljenosti. Lavov se nalazi na raskrsnici važnih trgovačkih puteva sa severa na jug i sa zapada na istok. U Lavovu su sačuvani spomenici iz XII veka.
Posebno su vredne arhitektonske celine: Trg Rinok (XV-XIX vek), Jermenska ulica (XIV-XIX vek) i Ruska ulice (Русь je stari naziv za Ukrajinu, kod nas se nepravilno prevodi ili meša sa Россия - Rusija), koje su uvrštene na Uneskovu listu svetske baštine. Ansambli Uspenske crkve (XVI-XVII vek), Svetog Đorđa (XVII vek) i Jermenske (XIV-XVIII vek) katedrale imaju umetničku vrednost u evropskim razmerama; Dominikanska crkva (XVIII vek)
*
Savremeni Lavov
Nakon što je Ukrajina obnovila svoju nezavisnost, uloga velikih gradova se značajno povećala. Oporavljajući se od uticaja sovjetskog izjednačavanja, došlo je do svojevrsne obnove njihovog identiteta. Sloboda, demokratija i ukrajinski istorijski identitet ponovo su postali osnovne vrednosti.
Pored svog izuzetnog kulturnog značaja, Lavov je nastavio da igra značajnu ulogu u izgradnji države. Godine 1992. grad je bio domaćin drugog festivala alternativne kulture i netradicionalnih žanrova umjetnosti - "Vivih", koji okuplja svu aktivnu studentsku omladinu u Lavovu.
Razvoj kulture i izgradnje države 1990-ih odvijao se u pozadini redova za hranu, kašnjenja plaćanja, kao i skupova i demonstracija u centru grada.
Godine 1998., zahvaljujući posebnim primerima objedinjavanja arhitektonske i umetničke tradicije i jedinstvenog urbanog arhitektonskog krajolika srednjevekovnog dela Lavova i teritorija katedrale sv. Jura (Sv.Đorđa) uvrštena je listu svetske baštine UNESCO-a. (2015. Lavov je postao grad UNESCO-ve literature).
Kasnije, 1999. godine, Lavov je odigrao ulogu "prestonice Centralno-istočne Evrope", ugostivši istovremeno devet šefova država tokom VI samita predsednika država Centralne Evrope. Oni su sami stvorili Predsednički vrt, posadivši 9 stabala jabuka na teritoriji Muzeja Hruševskog.
Ukrajinski katolički univerzitet je osnovan 2002. godine, a Centar Šeptickog je kasnije izgrađen u kampusu i jedan od najboljih primera moderne arhitekture u gradu.
Kao rezultat falsifikacije predsedničkih izbora 2004. godine, Lavov je postao jedan od katalizatora protesta u zemlji. Borba za pravo na slobodu govora prerasla je u Narandžastu revoluciju, koja je završena pobedom demokratije.
U aprilu 2009. godine, na osnovu stručnih studija Državne službe za turizam i odmarališta i Saveta za turizam i odmarališta, Lavov je dobio status kulturne prestonice Ukrajine.
Lavov je 2012. godine bio jedan od gradova koji je bio domaćin Evropskog fudbalskog prvenstva EURO 2012, što je dalo snažan podsticaj razvoju turističke, poslovne i investicione atraktivnosti. Tokom 10 dana Evropskog prvenstva, grad je posetilo 150 hiljada turista iz više od 30 zemalja (broj turista u Lavovu u 2019. bio je oko 2,5 miliona).
2013 godine praznično raspoloženje građana će se promeniti u principijelno. Kao rezultat nasrtaja na demokratiju, građani Lavova su zauzeli aktivnu poziciju u događajima Revolucije dostojanstva 2013-2014. U najkraćem mogućem roku, oni koji nisu bili ravnodušni, mogli su da organizuju volonterske centre koji su aktivno održavali kontakt sa Kijevom.
Danas je Lavov i dalje važno transportno čvorište. Kroz grad prolaze putevi i železnice evropskog značaja. Lavovski aerodrom “Danilo Halickij” svake godine otvara nove pravce i povećava promet putnika i najveći je aerodrom u zapadnoj Ukrajini.
Što se tiče industrije, Lavov i dalje ostaje brend gradom. Ovde se nalazi mašinograđevinska korporacija “Elektron” proizvodi električna vozila za celu zemlju, a Lavovske pivare i fabrike čokolade nastavljaju stogodišnju tradiciju. Gradska IT industrija, koja je sada sastavni deo privrede, brzo raste.
Jedinstvena istorija i njen odraz u svetskoj baštini upravo je ono što svake godine privlači sve više turista.
Istorija Lavova
Lavov (na ukrajinskom Львів - Ljviv) osnovan je za vreme vladavine Danila Romanoviča, a prvi put se spominje 1256. godine. Ime je dobio po njegovom sinu - knezu Lavu (Лев).
Sredinom XIV veka. grad je zauzeo Kazimir III, pa je Lavov postao dio Kraljevine Poljske na više od 400 godina. Sve više i više predstavnika različitih nacionalnosti, uključujući trgovce i zanatlije, dolazilo je u Lavov. 1356. godine Kazimir III daje gradu privilegiju magdeburškog prava. Kasnije su katolici (povlašćeno stanovništvo Nemaca i Poljaka), Rusini (stariji naziv za Ukrajince), Jermeni i Jevreji formirali svoje nacionalne zajednice i naselja.
U okviru multinacionalnog grada bilo je više od 10 cehova, stvarani su novi trgovinski dogovori, a stanovništvo je brojalo oko 5 hiljada ljudi.
Kao rezultat "Velikog požara" 1527. godine, lice srednjovjekovnog Lavova gotovo je potpuno uništeno. Kasnije je, prema projektima italijanskih arhitekata, razrušeni gotički grad poprimio izgled nove renesanse.
Pored dinamike promena u izgledu gradskog jezgra, oko odbrambenih zidova uz pomoć katoličkih, grkokatoličkih i pravoslavnih redova osnovani su brojni manastiri, koji su postali sastavni deo života srednjevekovnog grada.
Zahvaljujući aktivnostima crkvenih organizacija, Lavovske bratske škole i Lavovskog jezuitskog kolegija (kasnije akademije, koja je postala univerzitet), u gradu se razvijalo obrazovanja i nauka, prikupljene su mnoge muzejske zbirke i započeto je štampanje ćiriličnih i latiničnih knjiga .
Sredinom XVII veka. U gradu je već formirano više od 30 zanatskih radnji, a živelo je oko 25 hiljada ljudi različitih nacionalnosti. Zidine Lavova izdržale su opsadu kozačke, turske i moskovske vojske, ali je grad 1704. godine grad zauzela švedska vojska Karla XII.
Kao rezultat prve podele Poljsko-litvanske države 1772. godine, Lavov potpada pod vlast austrijske krune i ubrzo postaje glavni grad provincije "Kraljevstva Galicije i Vladimirije".
U skladu sa idejama prosvetiteljstva i "Jozefinske kasate", grad je značajno promenio izgled. Srednjovjekovni zidovi su srušeni, a na njihovom mestu postavljene su nove ulice.
Po naredbi cara, mnogi manastiri i crkve pretvoreni su u vladine prostorije (carina, zatvor, biblioteka itd.). Oko starog Lavova pojavila su se nove austrijske građevine u stilu klasicizma. Nacionalne zajednice grada našle su se u ravnopravnom pravnom položaju pred austrijskom krunom. U proleće 1848. u evropskim zemljama izbila je revolucija, što je podstaklo predstavnike nacionalnih zajednica u Lavovu da pokrenu proteste protiv austrijskih vlasti. Događaji su doveli do demokratizacije javnog života i razvoja nacionalnih i kulturnih pokreta. U drugoj polovini XIX veka. grad doživljava procvat privrede i kulture.
Zbog otkrića naftnih polja u Galiciji i razvoja brojnih preduzeća, Lavov je postao važan finansijski centar. Kao rezultat toga, 1861. godine izgrađena je prva železnička pruga na teritoriji Ukrajine, koja je povezala Lavov i Peremišlj. Na prelazu XIX-XX veka oko austrijskog “korza” nastaju nove vladine i finansijske institucije: zgrada Galicijskog Sejma, Direkcija za železnice, Galicijska štedionica, filijala Praške kreditne banke u Lavovu i druge administrativno-poslovne zgrade doba istorizma. Održavanje Galicijskog regionalnog sajma 1894. godine bio je pokazatelj zlatnog doba regiona, a istovremeno je postavljena prva električna tramvajska linija u gradu.
Uporedo sa ekonomskim procvatom, došlo je i do kulturnog napretka. Nakon zasvođenja reke Poltve na mestu savremenog prospekta Svobode, novi centar grada upotpunjen je zgradama Opere i Narodnog muzeja. Oko novog centra pojavile su se širokе secesionističkе zgradе. Bio je to rezultat naglog razvoja političkog, ekonomskog i kulturnog života glavnog grada krunske zemlje Austro-Ugarske, koji je prekinuo početak Prvog svetskog rata.
Krajem oktobra 1918. godine bilo je jasno da je Austro-Ugarska poražena u ratu. Ukrajinci su požurili da iskoriste carevo obećanje da će se monarhija transformisati u "federaciju nacionalnih država".
U noći 1. novembra, kao rezultat ustanka poznatog kao “Listopadov čin“, grad je došao pod kontrolu ukrajinskih snaga. Ubrzo je proglašeno formiranje nezavisne države Zapadnoukrajinske Narodne Republike, ali u toku borbi Ukrajinci su poraženi i voljom država pobednika Lavov ponovo dolazi pod poljsku vlast.
Godine 1921, u skladu sa Riškim mirovnim ugovorom, grad je postao glavni grad Lavovskog vojvodstva Republike Poljske.
Tokom međuratnog perioda, Lavov je ostao važan politički, kulturni i naučni centar. Njegovo stanovništvo su uglavnom bili Poljaci (50%), Jevreji (30%) i Ukrajinci (15%).
Za razliku od prethodne epohe, nacionalne manjine više nisu bile u jednakim pravnim i socijalnim uslovima. Poljske vlasti su vodile politiku "pacifikacije". Primer za to je bilo zatvaranje ukrajinskih škola ili njihova polonizacija i suzbijanje bilo kakvih manifestacija nacionalnih pokreta.
Uprkos tome, u Lavovu su se razvile ukrajinske zadruge kaao “Maslosojuz”, čak je osnovan Tajni ukrajinski univerzitet (1921). Tridesetih godina XX veka grad je postao centar nacionalno-oslobodilačkog pokreta, gde je proširila svoje delovanje Organizacija ukrajinskih nacionalista.
Između 1921. i 1931. godine stanovništvo Lavova poraslo je za 30%. Početkom 1930-ih, grad je proširen dodavanjem obližnjih naselja, što je udvostručilo ukupnu površinu. Urbanistički razvoj se odvijao u kontekstu razvoja stilova funkcionalizma i konstruktivizma i izgradnje novih vila i stambenih zgrada.
Tokom međuratnog perioda u gradu je održan značajan međunarodni sajam, Istočna trgovina i trke Leopolis Grand Prix, a čuveni Kajzervald je čak imao skakonicu za skijaške skokove.
Takođe je u Lavovu postojao “Škotski kafe”, gde su se okupljali predstavnici Lavovske matematičke škole, među kojima je bio i Stefan Banah, jedan od tvoraca moderne funkcionalne analize. Pored matematike i drugih nauka razvijala se i medicina.
Osnovan je Institut za tifus pod vodstvom Rudolfa Weigla, izumitelja vakcine. Kasnije je to mesto postalo spas za mnoge pripadnike inteligencije Lavova, uključujući Jevreje.
U septembru 1939., kao rezultat potpisivanja pakta Molotov-Ribentrop , Lavov je po prvi put došao pod vlast Sovjetskog Saveza. Kao rezultat ofanzive trupa Trećeg Rajha na SSSR u junu 1941. godine, grad je pao u ruke nacista. Nemačka okupacija trajala je do jula 1944., nakon čega je Lavov zauzela Crvena armija. Počeo je period "drugih Sovjeta".
Vodila se direktna imperijalistička politika prema svemu što je novoj vlasti nije odgovaralo. Instrumentima terora i represija izvršena je nasilna sovjetizaciju novopripojenih teritorija. Nakon tragičnih dogovora komunističkog režima o međusobnoj razmeni stanovništva, demografija grada se značajno promenila. Administrativni aparat popunili su predstavnici Komunističke partije.
Godine 1946. Lavovski pseudo-Sabor odlučio je likvidirati Ukrajinsku grkokatoličku crkvu, koja je igrala značajnu ulogu u životu ukrajinskog stanovništva. Pored toga, naređeno je hapšenje svih osumnjičenih u saradnji sa Organizacijom ukrainksih nacionlista (OUN) i Ukrajinske ustaničke armije (UPA). Nastavljena su masovna hapšenja i deportacije Ukrajinaca u Sibir.
1940-ih i 1950-ih godina u gradu je počela izgradnja industrijskih giganata, uključujući: Lavovsku fabriku autobusa (LAZ), Elektron, Kineskop i drugi. Kao rezultat toga, u Lavov je stiglo mnogo radne snage, što je dovelo do urbanizacije i izgradnje novih delova grada (Sihiv, Majorivka, Rjasne).
Neotuđivo obeležje svakodnevnog života i neracionalne organizacije privrede bili su: stalna nestašica potrebnih dobara, korupcija i pokušaj realizacije nedostižnih planova.
Pod uticajem "Hruščovljevog odmrzavanja" nacionalni pokret se intenzivirao. Početkom 1960-ih Kijev, Ivano-Frankivsk i Lavov postal su posebno važni centri ukrajinskog nekonformizma, a pojava drugačijeg mišljenja bilo je neprihvatljivo za vlast. Rezultat je bio hapšenje intelektualaca (M.Osadči, braća Horinj, braća Heli, itd.) 1965. godine.
Ali po pravilu, što je veći pritisak, to je jači otpor. Godine 1970. Vjačeslav Čornovil je pokrenuo samizdat "Ukrajinski vesnik", gde je objavljivana informacija o kršenju slobode govora, ustavom zagarantovanih individualnih i nacionalnih prava, sudskoj i vansudskoj represiji u Ukrajini i protestima. Samizdat je tajno distribuiran među ukrajinskom inteligencijom, nastavljajući tako svoje protivljenje totalitarizmu.
Sovjetske vlasti su nastavile brutalno da guše i suzbijaju svaki izraz volje u gradu, uz progone i i hapšenja. Godine 1976. disidenti su se pridružili ukrajinskoj Helsinškoj grupi, pokrenuvši novi talas pokreta za ljudska prava.
Nakon što je Gorbačov došao na vlast u drugoj polovini 1980-ih, vlada je proglasila pravac "perestrojke" i politiku "javnosti" (otvorenosti). Počinje liberalizacija društvenog i političkog života, a predstavnici inteligencije vraćaju se u Ukrajinu iz logora za prisilni rad.
Lideri nacionalnog pokreta iskorištavaju slabljenje režima, što je rezultiralo stvaranjem brojnih organizacijama koje nisu pod kontrolom vlasti.
Jedno od njih je bilo i “Društvo lava”, koje je grupisalo društvo za proteste, a njegovi članovi bili su poznati disidenti, uključujući V.Čornovila. A već, 1987. godine, održane su prve političke demonstracije u Ukrajini tokom "perestrojke".
Zahvaljujući naporima javnih ličnosti, informacije o tome su prosleđene Zapadu. Krajem 1980-ih pojavile su se brojne organizacije za ljudska prava i počela je principijelna borba za podizanje spomenika Tarasu Ševčenku.
1990. počela je postavljanjem državne zastave Ukrajine na Visokom dvorcu u Lavovu. Stvorene su nove organizacije i političke stranke, koje su nastavile nacionalni pokret za državnost, a 16. jula Vrhovna Rada Ukrajinske SSR proglasila je Deklaraciju o državnom suverenitetu Ukrajine.
Godinu dana kasnije, 24. avgusta 1991., Ukrajina je iskoristila svoje pravo na samoopredeljenje proglasivši nezavisnost "nastavljajući hiljadugodišnju tradiciju izgradnje države u Ukrajini".
